JOHN BUTLER WALDEN
John Butler Walden (Desemba 12, 1939 – 7 Julai 2002) alikuwa Brigedia wa Tanzania, ambaye aliongoza wanajeshi wa nchi hii katika vita vya 1978-1979 vilivyosaidia kumuondoa dikteta wa kijeshi Idi Amin katika nchi jirani ya Uganda.
Amin alikuwa ametuma jeshi lake kuvamia na kukalia kwa mabavu mkoa wa Kagera kaskazini mwa Tanzania mwishoni mwa mwaka 1978.
Alijiunga na King’s African Rifles mwaka wa 1957 baada ya kumaliza shule. Hatimaye alipata cheo cha sajenti na baada ya uhuru wa Tanganyika akahamishiwa Tanganyika Rifles.
Mnamo Aprili 1963 alikua luteni. Baadaye alipandishwa cheo na kuwa mkuu wa kambi ya Mafinga.
Wakati wa Vita vya Uganda na Tanzania vya 1978 na 1979 Walden aliwahi kuwa kamanda wa Brigedi ya 207 katika Jeshi la Ulinzi la Wananchi wa Tanzania (JWTZ) akiwa na cheo cha brigedia.
Mwaka 1981 aliandaa uondoaji wa wanajeshi wa Tanzania nchini Uganda. Kufikia 1987 alikuwa amepandishwa cheo na kuwa meja jenerali na miaka miwili baadaye alisimamia operesheni ya kupambana na ujangili.
John Butler Walden alizaliwa na baba mzungu, Stanley Arthur Walden, na mama mweusi, Violet Nambela huko Tunduru, Tanganyika.
Stanley Walden alifanya kazi katika utawala wa kikoloni wa Uingereza kama Mkuu wa Wilaya ya Tunduru. Mwaka 1941 John Walden alihamia Mbeya na mama yake mzazi.
Mwaka uliofuata baba yake alipangiwa kazi nyingine huko Njombe, Iringa, na Walden baadaye akahamia huko.
Mnamo 1945 alijiunga na Shule ya Tosamaganga, shule ya bweni ya Iringa ambayo ilipokea wanafunzi wengi wa rangi tofauti. Baba yake alimlipia karo ya shule kwa siri.
Alizungumza kidogo na wazazi wake wakati akihudhuria taasisi hiyo, ingawa wafanyakazi walimpenda yeye na kaka yake mdogo, Paul.
Alimaliza masomo ya msingi mwaka 1952 na kuhitimu mwaka 1956 baada ya kumaliza darasa la kumi, daraja la juu zaidi lililotolewa wakati huo.
Mnamo mwaka wa 1957 Walden aliona tangazo la kuajiriwa kwa King’s African Rifles (KAR), na, akiacha nia yake ya awali ya kujiunga na jeshi la wanamaji, aliamua kujiandikisha katika kambi ya Colito jijini Dar es Salaam.
Alifurahia maisha ya kijeshi na aliona huduma yake kama fursa ya kujivinjari.
Kwa sababu ya uhaba wa wafanyakazi wa utawala katika sehemu ya mafunzo, alifanya kazi kama karani kwa miezi kadhaa kabla ya kuanza mafunzo rasmi ya kijeshi mnamo Julai.
Mnamo Februari 1958 alimaliza mafunzo yake na akapewa kazi ya A Company, 6th Battalion KAR huko Colito. Miezi miwili baadaye alipandishwa cheo na kuwa koplo.
Mapema mwaka wa 1958 Walden alitumwa Nakuru, nchini Kenya, kwa mafundisho ya uhifadhi wa duka. Baada ya kuikamilisha alirudi Colito, ingawa kampuni yake ilikuwa tayari imetumwa Mauritius kwa kazi za kawaida za kijeshi.
Mwaka uliofuata alijiunga na kitengo chake huko, na akahudumu kama muuza duka, akafanya kazi za kiutawala, na akafanya kazi ya kutafsiri kwa kamanda wa eneo ndogo.
Mnamo 1960 kimbunga kilipiga kisiwa na Walden akapewa jukumu la usambazaji wa vifaa vya msaada wa maafa na Msalaba Mwekundu.
Baadaye, kampuni ilirudi Dar es Salaam, na kukaa huko kwa muda wa mwezi mmoja au miwili kabla ya kuhamishiwa Shinyanga.
Mnamo Desemba 1961 Tanganyika ikawa nchi huru na Kikosi cha 6 KAR kikahamishiwa kwenye Kikosi kipya cha Tanganyika Rifles. Mnamo 1962, Walden alifanywa kuwa sajini na kuwa mkuu wa robo wa kampuni yake.
Kwa msaada wa kamanda wa kitengo chake, aliweza kuchukua kozi nyingi maalum za mafunzo. Mwishoni mwa 1962 aliandikishwa katika shule ya Mons Officer Cadet. Alihitimu Aprili 1963 kama luteni na akapewa amri ya kikosi katika Kampuni ya B, 1st Tanganyika Rifles huko Colito.
Baadaye Walden alichagua “Black Mamba”—jina la nyoka mwenye sumu—kama jina lake la awali.
Alikuwa mdunguaji stadi. Mwishoni mwa miaka ya 1960 alikuwa na majukumu mbalimbali, ikiwa ni pamoja na ukamanda wa kambi ya Jeshi la Kujenga Taifa ya Mafinga, Iringa huku akiwa na cheo cha meja.
Muda mfupi baada ya Msumbiji kupata uhuru mwaka wa 1975, Walden alitumwa huko kutumikia akiwa mwambata wa kijeshi.
Wakati wa Vita vya Uganda na Tanzania Walden aliwahi kuwa kamanda wa Brigedia ya 207 katika Jeshi la Ulinzi la Wananchi wa Tanzania (JWTZ) akiwa na cheo cha Brigedia.
Vikosi vya Uganda viliteka eneo la kaskazini mwa Tanzania mwishoni mwa 1978, na wakati wa mashambulizi ya JWTZ Walden na watu wake waliteka tena Minziro na shamba la miwa. Mapema mwaka 1979 JWTZ iliingia Uganda.
Brigedi ya 207 ilipewa jukumu la kuondoa jeshi la Uganda huko Kagera. Walden aliamuru wanajeshi wake kusonga mbele kwenye njia iliyofurika maji kupitia kwenye kinamasi ili kushambulia mji huo bila kutishwa na wanajeshi wa Uganda.
Aliandamana na kikosi chake katika safari ya saa 50. Kikosi hicho kilihamisha faili moja kwenye maji ya kina kirefu na kupoteza mawasiliano kwa muda mfupi na makao makuu ya JWTZ ya eneo hilo wakati redio zake zilikosa kufanya kazi na hali ya mvua.
Hata hivyo, iliweza kufika ilikoenda na kukamata Kagera baada ya kuwatimua Waganda hao kwa mizinga. Kikosi hicho kilipewa jina la “Amphibious Brigade” na askari wa Tanzania.
Tarehe 24 Februari Walden na kikosi chake, pamoja na vikundi vya waasi wa Uganda vilivyojiunga na vita, walishiriki katika kuuteka mji wa Masaka, kusini magharibi mwa Uganda.
Tarehe 10 Aprili TPDF ilishambulia mji mkuu wa Uganda Kampala. Brigedi ya 207 ilisonga mbele katika sehemu ya magharibi ya jiji, na Walden akasimamia kutekwa kwa makazi ya Rais Idi Amin. Baada ya vita, kikosi chake kilipewa jukumu la kukalia Kampala nzima na kudumisha utulivu.
Vikundi vya Uganda vilivyokuwa uhamishoni vinavyopigana pamoja na JWTZ, chini ya Uganda National Liberation Front (UNLF), na Uganda National Liberation Army (UNLA) vilichukua mamlaka mjini Kampala Aprili 11, 1979.
Amin, ambaye alirudi nyuma na askari watiifu kwenye jeshi. sehemu ya kaskazini-magharibi mwa nchi, alikimbilia uhamishoni Saudi Arabia siku chache baadaye.
Mnamo Juni 1981 Walden alipanga uondoaji wa askari wote wa JWTZ kutoka Uganda.
Mwaka 1985 Julius Nyerere, Rais wa Tanzania alijiuzulu na nafasi yake kuchukuliwa na Ali Hassan Mwinyi.
Kufikia 1987 Walden alikuwa amepandishwa cheo hadi cheo cha jenerali mkuu. Mwaka 1989 aliwekwa kama amri ya Operesheni Uhai ya kupambana na majangili katika ardhi ya Tanzania.
Alitumia usiku kadhaa akiwaongoza walinzi wa wanyamapori kwenye doria jangwani, na kufanikiwa kupunguza uwindaji haramu wa tembo.
Mnamo 1997, Walden aliteuliwa kuwa mwambata wa jeshi la Tanzania huko London. Baadaye alistaafu kutoka kwa jeshi.
Walden alifariki tarehe 7 Julai 2002 na kuzikwa Mbeya.